Εορταστικοί νομοθετικοί αιφνιδιασμοί

|> Βασίλης Αλεξανδρής*

|> Με τροπολογία του Υπουργού Δικαιοσύνης στο (τότε) σχέδιο νόμου «Μέτρα θεραπείας ατόμων που απαλλάσσονται από την ποινή λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής και άλλες διατάξεις», που ψηφίστηκε παραμονές των Χριστουγέννων (22.12.2017), μεταβλήθηκε ουσιωδώς κατά περιεχόμενο το ά. 340 ΚΠΔ («προσωπική εμφάνιση του κατηγορουμένου»).

Ειδικότερα, στα δύο τελευταία εδάφια της παραγράφου 1 προβλέπεται σήμερα ότι: «Μη εμφάνιση ή μη παράσταση ή με οποιονδήποτε τρόπο μη εκπροσώπηση του κατηγορουμένου από πληρεξούσιο δικηγόρο στις επόμενες της εναρκτήριας συνεδριάσεις του δικαστηρίου δεν εμποδίζει την πρόοδο της δίκης. Στις ως άνω περιπτώσεις περιλαμβάνεται και η παραίτηση του πληρεξουσίου δικηγόρου ή η ανάκληση της προς αυτόν εντολής από τον κατηγορούμενο». Η ανωτέρω νομοθετική πρωτοβουλία στερείται προδήλως βασικών δικαιοκρατικών εγγυήσεων.

Πρώτον, έλαβε χώρα ταχύτατα, χωρίς να έχει προηγηθεί η απαιτούμενη στοιχειώδης διαβούλευση, ενώ μάλιστα εκκρεμεί το σχέδιο του νέου ΚΠΔ (που έχει ήδη υποβληθεί στον Υπουργό).

Δεύτερον, υπολαμβάνει κατά αμάχητο τεκμήριο την μη αυτοπρόσωπη εμφάνιση ή την μη δια πληρεξουσίου εκπροσώπηση του κατηγορουμένου ως «παραίτηση» από τα σχετικά δικαιώματά του και ακολούθως τον «τιμωρεί», επιβάλλοντας ως κύρωση την πρόοδο της δίκης ερήμην του και μάλιστα χωρίς προηγούμενη ενημέρωσή του!

Τρίτον, ομοίως κατά αμάχητο τεκμήριο υπολαμβάνει την παραίτηση πληρεξουσίου δικηγόρου ή την ανάκληση της σχετικής εντολής από τον κατηγορούμενο ως «κατάχρηση» εκ μέρους είτε του συνηγόρου είτε του κατηγορουμένου κι έτσι «τιμωρεί» τον τελευταίο με την πρόοδο της δίκης, χωρίς νομική αρωγή.

Ως εκ τούτου, ακόμη και υπό το πρόδηλο –κατά την αιτιολογική έκθεση της εν λόγω τροπολογίας- περιορισμένο πεδίο εφαρμογής σε «δίκες μακράς διάρκειας» που η εκδίκασή τους έχει ήδη ξεκινήσει, η επίμαχη ρύθμιση δεν είναι συμβατή με την ενωσιακή δικαιοταξία και την ΕΣΔΑ. Αντιβαίνει ευθέως στο δικαίωμα του κατηγορουμένου να παρίσταται στη δίκη του ή/και να έχει συνήγορο, σύμφωνα αφενός με το ά. 8 της Οδηγίας (ΕΕ)2016/343 και τα ά. 3 και 9 της Οδηγίας (ΕΕ) 2013/48, αφετέρου με το ά. 6 παρ. 1 και 3 εδ. γ της ΕΣΔΑ.

(*) Ο κ. Βασ. Αλεξανδρής είναι δικηγόρος και πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (ΔΣΑ)