Οι πρώτοι βουτηχτάδες εμφανίστηκαν πριν 116 χρόνια στη “βασιλική αποβάθρα”!

|> Από το 1900 η επίσημη τελετή Αγιασμού των Υδάτων, ανήμερα των Φώτων, γίνεται στον Πειραιά, απέναντι από την τότε παλιά «βασιλική αποβάθρα» ή του παλιού δημαρχείου. Εδώ και πολλά χρόνια, μετά τη διαμόρφωση των χώρων στις προβλήτες η κατάδυση του Σταυρού πραγματοποιείται στο χώρο μπροστά από τον Αγ. Σπυρίδωνα.

|> Αντώνης Χαζάπης

Τα προπολεμικά χρόνια  υπήρξε μιά θανάσιμη συμπλοκή μεταξύ των βουτηχτάδων και από τότε είχαν απαγορευτεί οι βουτιές. Αργότερα όταν τα νερά δεν ήταν καθαρά με την προσέγγιση τόσων πλοίων, το έθιμο δεν συνεχίστηκε και μετά την απελευθέρωση. Για το λόγο αυτό ο μητροπολίτης Πειραιώς ρίχνει το Σταυρό με κορδέλα 5 – 6  μέτρων και την αναδύει ο ίδιος.  Μόλις την τελευταία 10ετία αποφασίστηκε να βουτούν βατραχάνθρωποι με τις ειδικές στολές.

Στην ιστορική αυτή αναδρομή πρέπει να αναφερθεί πως ανάλογα με την πολιτική κατάσταση, άλλαζαν και οι επίσημοι. Πότε ήταν οι Βασιλείς ή ο Διάδοχος, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Πρωθυπουργός. Ακόμη το παρών έδινε και ο Αντιπρόεδρος της  Κυβερνήσεως, ο Πρόεδρος της Βουλής, οι αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων, ο δήμαρχος Πειραιά κ.ά.

Κάποιες χρονιές η θρησκευτική τελετή μεταλλασσόταν σε κοσμική εκδήλωση, καθώς ακολουθούσε «πρωινό» (καφές, με κουλουράκια, ελαφρύ μεζέ κλπ) στο δημαρχείο ή ακόμη και ουζοκατάνυξη στα καφέ της πλατείας απέναντι από το Δημοτικό Θέατρο.

Το πότε καθιερώθηκε να εορτάζονται τα Θεοφάνεια δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα. Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς αναφέρει ότι κάποιοι αιρετικοί Γνωστικοί γιόρταζαν από τις αρχές του δεύτερου αιώνα τη Βάπτιση του Ιησού Χριστού. Κατά τον τέταρτο αιώνα, η εορτή των Θεοφανίων γιορτάζεται πλέον με λαμπρότητα σε όλη την Εκκλησία ως εορτή του φωτισμού της ανθρωπότητας δια του Αγίου Βαπτίσματος, απ’ όπου και το όνομα «Τα Φώτα», εορτή «των Φώτων».

Στο πέρασμα των χρόνων πολλές τελετές μπορεί να άλλαξαν, να απλουστεύτηκαν όχι όμως και το πιάσιμο του Σταυρού. Το πρωί του εορτασμού σε όλες τις εκκλησίες της χώρας τελείται ο Μέγας Αγιασμός και στη συνέχεια ακολουθεί η κατάδυση του Τιμίου Σταυρού. Ο Σταυρός καταδύεται σε θαλάσσιο χώρο εντός λιμένων, σε όχθες ποταμών ή λιμνών και στην ανάγκη σε δεξαμενές νερού. Τότε βουτούν και οι κολυμβητές ή βουτηχτάδες, όπως τους έλεγαν παλιότερα, για να πιάσουν το Σταυρό και να πάρουν την ευλογία του.  Εκτός από τους άνδρες, έχουν υπάρξει και γυναίκες που το τόλμησαν, αλλά αυτό ακόμα και σήμερα θεωρείται σπάνιο…