
Ισότητα ή Δικαιοσύνη: Το δίλημμα, ο Αριστοτέλης και η ανισότητα της Φύσης…
Ο κοσμογονικός νόμος, αρνείται να ισοπέδωση τα παιδιά του και επιμένει να τους μοιράζει άνισα τις ικανότητες και δυνατότητες
Γεώργιος Διαμαντόπουλος* |> Είναι βέβαια γνωστό πως ο Αριστοτέλης διατύπωσε την πρώτη συνεκτική θεωρία περί Δικαιοσύνης και στο «όργανον» γράφει ότι όποιος ή όποια χρησιμοποιεί το ίσον που στην ουσία του εκφράζεται με το ρήμα «είναι» για να εξισώσει τα άνισα είναι τρελός. Δεν λέει ότι είναι παρανοϊκός, λέει ότι είναι τρελός! Η Ισότητα και όχι η Δικαιοσύνη, μάς πάει στη τρέλα. Είναι γεγονός ότι η ισότητα ουδέποτε υπήρξε αρετή ενώ η δικαιοσύνη είναι η ύψιστη αρετή.
Όλοι μας γνωρίζουμε την δίκη δύο γυναικών, που διεκδικούσαν το ίδιο παιδί. Η κρίση του σοφού βασιλιά Σολομώντα ήταν να δώσει διαταγή να τεμαχίσουν στη μέση το μωρό και να πάρει η καθεμιά από ένα κομμάτι. Τότε, η μία από τις δύο φοβήθηκε τόσο πολύ για τη ζωή του παιδιού της, ώστε προτίμησε να το δώσει στην άλλη, αρκεί να μην το σκότωναν. Έτσι ο Σολομώντας κατάλαβε ότι αυτή ήταν η πραγματική μητέρα και της έδωσε το παιδί της. Ο σοφός Σολομώντας τόλμησε να ταυτίσει με τρόπο ιδανικό τις δύο έννοιες και ενώ η ισότητα επαιτούσε να μοιραστεί στα δύο το παιδί, η δικαιοσύνη το έφερνε στην αγκαλιά της μητέρας του.
Δεν υπάρχει κανένα είδος ζώων πού τα άτομά του να παρουσιάζουν μεταξύ τους ίσο σωματικό μέγεθος, ίσες πνευματικές δυνάμεις, ίσες φυσικές δυνάμεις, ίση διάρκεια ζωής, ίση γονιμότητα, ίση δραστηριότητα κλπ.
Αντίθετα η ανισότητα κυριαρχεί παντού στη Φύση. Διαφορά στο σώμα, στην ευφυΐα, στη δύναμη, στο χρόνο ζωής, στην ικανότητα αναπαραγωγής, στην δράση. Διαφορά μεταξύ ειδών, διαφορά μεταξύ ατόμων του αυτού είδους, διαφορά μεταξύ φύλων, διαφορά μεταξύ ηλικιών, διαφορά μεταξύ ομάδων, διαφορά μεταξύ μελών τής ίδιας ομάδας. Η μητέρα Φύση, ο κοσμογονικός νόμος, αρνείται να ισοπέδωση τα παιδιά του και επιμένει να τούς μοιράζει άνισα τις ικανότητες και δυνατότητες.
Έχοντας λοιπόν υπόψη του ο αποτελεσματικός ηγέτης όλα τα παραπάνω θα πρέπει να αντιμετωπίζει όλους δίκαια, με αξιοπρέπεια, σεβασμό και ενδιαφέρον, δημιουργώντας θετικό κλίμα και να διαμορφώνει συνεργατική κουλτούρα εκμεταλλευόμενος οτιδήποτε καλό από τους συνεργάτες του για το καλό όλων και ειδικότερα για την επίτευξη των σκοπών και στόχων του συνόλου. Η ανάθεση, ανάλογα με τις ατομικές γνώσεις δεξιότητες και αξίες, αρμοδιοτήτων και ευθυνών στους εργαζόμενους μέσω ομάδων εργασίας επιτυγχάνει ποιοτικότερα αποτελέσματα.
Ειδικότερα αυτό πρέπει να το κατανοήσουν οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και να ανιχνεύσουν τις όποιες δεξιότητες υπάρχουν στα παιδιά ακόμη και αυτές (πολύ περισσότερο) που βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση. Να τα βοηθήσουν να βγάλουν στην επιφάνεια όλες αυτές τις δεξιότητες και να τις αξιοποιήσουν.
Υπάρχουν δείκτες που μπορούν να βοηθήσουν το έργο των εκπαιδευτικών. Ένας δείκτης που θα μπορούσε να συνεισφέρει αποτελεσματικότερα στην λήψη της πληροφορίας για τα «Χαρακτηριστικά των μαθητών» είναι αυτός που αναφέρεται στον «αριθμό αναγνωσμένων βιβλίων από τους μαθητές εκτός σχολικού ωραρίου». Κι αυτό διότι ο συγκεκριμένος δείκτης μας αποκαλύπτει αν ο μαθητής είναι φίλος του βιβλίου, κατά συνέπεια αν έχει αναπτύξει δεξιότητες ανάγνωσης, γλωσσικές ικανότητες, πλούτο λεξιλογίου, πνευματική καλλιέργεια κ.ά.
Επίσης, ένας καλός δείκτης θα ήταν αυτός που θα μας έδινε πληροφορίες για τα «ενδιαφέροντα των παιδιών στον ελεύθερο χρόνο τους». Έτσι θα μπορούσαμε να ανιχνεύσουμε ταλέντα στην μουσική, στην ζωγραφική, στο χορό, στο θέατρο, στον κινηματογράφο, στη διακόσμηση κλπ. Μη ξεχνάμε ότι χιλιάδες ταλέντα που στο τυπικό σχολείο «υστερούσαν» ή επεδείκνυαν «αδιαφορία» κατά τους δασκάλους τους ή πολύ περισσότερο δεν κάνανε παρέα ακόμη και με τους συμμαθητές τους, έγιναν σπουδαίοι σε τομείς που το σχολείο δεν δίνει και πολύ μεγάλη σημασία.
Ένα παράδειγμα από την Ιταλία είναι ο φημισμένος σκηνοθέτης και σεναριογράφος από τους κορυφαίους στο είδος του, Φεντερίκο Φελίνι. Ο μικρός Φεντερίκο είχε εντελώς διαφορετικά ενδιαφέροντα από τους συμμαθητές του, που έπαιζαν ποδόσφαιρο και παιχνίδια πολέμου κατά τα πρότυπα της εποχής του μεσοπολέμου και της ανόδου του Φασισμού στην Ιταλία της δεκαετίας του ’30.
Αυτός γοητευόταν από το τσίρκο και τους περιοδεύοντες αρτίστες του δρόμου, που έδιναν παραστάσεις σε πλατείες και οικόπεδα, φτάνοντας στο σημείο σε ηλικία 12 ετών, να φύγει από το σπίτι του για να ακολουθήσει ένα τσίρκο.
Αυτό είναι και το στοιχείο που μαζί με πολλά άλλα, εξηγεί την αγάπη του για τους κλόουν που εμφανίζονται σε όλα τα έργα του. Και φυσικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε χιλιάδες άλλα παραδείγματα καταξιωμένων ανθρώπων με προσφορά στην κοινωνία, που μπορεί να μην ήταν “καλοί στα μαθηματικά και στα φιλολογικά” αλλά κάπου αλλού που φυσικά ο δάσκαλος δεν μπόρεσε να καταλάβει.
(*) Ο κ. Γ. Διαμαντόπουλος είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός