Από την “παλιά” Πρωτοχρονιά των Γάλλων και το έθιμο των Κελτών ψαράδων, στο θλιβερό ελληνικό σήμερα της “πανδημίας”

Τ/Π |> Δεν έχει ξαναζήσει η Ελλάδα τέτοια Πρωταπριλιά σαν την χθεσινή, που ο κορωνοϊός κατάφερε να την αποδυναμώσει τόσο, ώστε που ούτε καν θύμιζε τη μέρα του χρόνου με το περισσότερο χιούμορ! Ως φαίνεται, απελπισία και η απογοήτευση έχουν προκαλέσει γενική κατάθλιψη και γι’ αυτό χθες δεν ακούστηκαν, αλλά ούτε γράφτηκαν, “αθώα” ψέματα, παρά μόνον τα… συνηθισμένα!

Άλλες εποχές στον Τύπο και στα άλλα ΜΜΕ, γινόταν… ανταγωνισμός, για το ποιός θα μεταδώσει το πιό έξυπνο “αθώο” ψέμα  και την επόμενη έβγαιναν οι εφημερίδες αναφέροντας ποιά ψέματα μεταδόθηκαν!

Εφέτος, ο κορωνοϊός προκάλεσε αυτή την κατάσταση, η οποία πρέπει να ανησυχεί ιδιαίτερα ιθύνοντες και αρμόδιους, καθώς δείχνει καθαρά, ποιά είναι η ψυχολογική κατάσταση του κόσμου. Να δούμε και τι θα γράφει ο ιστορικός του μέλλοντος…

Σχετικά με την Πρωταπριλιά, η εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς – Μπριτάννικα, γράφει:

Κατά την 1η Απριλίου, συνηθίζεται να λέγονται καλοπροαίρετα ψέματα λόγω εθίμου, αλλά τα ψέματα της Πρωταπριλιάς είναι ένα έθιμο που μας έχει έρθει από την βόρεια Ευρώπη. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που γεννήθηκε το έθιμο αυτό. Δύο από αυτές, όμως, είναι οι επικρατέστερες.

Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, το έθιμο ξεκίνησε από τους Κέλτες. που ήταν δεινοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος άρχιζε την 1η Απριλίου. Όσο καλοί ψαράδες όμως και να ήταν, την εποχή αυτή του χρόνου τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Έτσι και αυτοί, όπως προστάζει ο “κώδικας δεοντολογίας” των ψαράδων όλων των εποχών, έλεγαν ψέματα σχετικά με τα πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Αυτή η συνήθεια, έγινε με το πέρασμα του χρόνου έθιμο.

Η δεύτερη εκδοχή, που θεωρείται και πιο βάσιμη ιστορικά, θέλει γενέτειρα του εθίμου την Γαλλία του 16ου αιώνα. Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η “1η Απριλίου”. Την χρονιά αυτή όμως, και επί βασιλείας Καρόλου του 9ου, αυτό άλλαξε και Πρωτοχρονιά θεωρούνταν πλέον η 1η Ιανουαρίου. Στην αρχή αυτό δεν το δέχτηκαν όλοι οι πολίτες. Οι αντιδραστικοί συνέχιζαν να γιορτάζουν, την παλαιά πλέον, πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου, ενώ οι υπόλοιποι τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα αυτό μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο.

Το έθιμο αυτό ήρθε και στην Ελλάδα και διαφοροποιήθηκε αποκτώντας μια ελληνική χροιά. Η βασική ιδέα βέβαια παρέμεινε ίδια. Λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το “θύμα” μας. Σε κάποιες περιοχές, θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά. Σε κάποιες άλλες πιστεύουν ότι ο “θύτης” θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειες του. Επίσης το βρόχινο νερό της πρωταπριλιάς, θεωρούν μερικοί, ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Όσο για το “θύμα”, πιστεύεται ότι, σε αντίθεση με τον “θύτη”, θα έχει γρουσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο και πιθανότατα αν είναι παντρεμένος θα χηρέψει γρήγορα.

Σύμφωνα με τον Έλληνα λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο το έθιμο αυτό αποτελεί ένα σκόπιμο “ξεγέλασμα των βλαπτικών δυνάμεων που θα εμπόδιζαν την όποια παραγωγή” όπως είναι η αρχή του μήνα τόσο για τον Μάρτιο, όσο και τον Απρίλιο υποχρεώνοντας πολλούς να λαμβάνουν διάφορα “αντίμετρα”. Επίσης και ο Έλληνας λαογράφος Γ. Μέγας συμφωνεί πως η πρωταπριλιάτικη “ψευδολογία” παραπλανά ελλοχεύουσες δυνάμεις του κακού, έτσι ώστε να θεωρείται από τον λαό ως σημαντικός όρος μαγνητικής ενέργειας (έλξης ή αποτροπής) για μια επικείμενη επιτυχία.