Τύπος Πειραιώς - Ενημέρωση

Η ανατομία του εχθρού και η απόκτηση της αυτογνωσίας

FLASH στις 26/05/2020

Καταλληλότερος ηγέτης: Εκείνος που αποσπά περισσότερα οφέλη από τους εχθρούς του ειρηνικά

Δημήτρης Καραλής* |> Ο φοβερότερος εχθρός για τον πρωτόγονο άνθρωπο ήταν αναμφισβήτητα τα άγρια θηρία τριγύρω του, ώσπου έμαθε να τα ημερεύει και να τα εκμεταλλεύεται άνετα. Του ήταν αδύνατο να ζήσει χωρίς αυτά μετέπειτα όταν άρχισε να τα χρησιμοποιεί εντατικά για όργωμα, μεταφορικό μέσο, πολεμικό σύντροφο και πιστό φίλο στη προστασία του.

Υιοθέτησε το γάλα και το κρέας για τροφή, το δέρμα με το τρίχωμα για ρούχα και παπούτσια, τα κόκαλα για μουσικά όργανα η εργαλεία, και την πυτιά με την χωλή για τυροκομική και γιατρικά του. Τίποτε δεν άφησε να πάει χαμένο, ακόμα και τα περιττώματα εκμεταλλεύτηκε για κοπριά και για προσάναμμα.

Το ίδιο έκανε και με το φυτικό βασίλειο, τα άκαρπα δένδρα και βλαβερά αγριόχορτα τα εκμεταλλεύτηκε επίσης παρόμοια. Το βρομόξυλο (stink wood) να κατασκευάζει πολυτελή έπιπλα και τα δηλητηριώδη, μπελαντόνα με το θανατηφόρο κώνειο, για γιατρικό του και εκτελεστικό του όργανο.

Τη θάλασσα καίτοι αλμυρή, άπωση και επικίνδυνη για τον άνθρωπο, εντούτοις αυτός έμαθε να κολυμπάει και να αθλείται απάνω της εντελώς άνετα. Βουτώντας στα βάθη της, άρχισε να περισυλλέγει πολύτιμα πετράδια, διαμάντια, σφουγγάρια, πανέμορφα κογχύλια, μαργαριτάρια και νόστιμα θαλασσινά για την τροφή του. Εξοικειώθηκε τόσο πολύ μαζί της, που κατόρθωσε να ταξιδεύει στα πέρατα του κόσμου γλιστρώντας πάνω στα κύματα πλουσιότερα και ρομαντικότερα ακόμα κι απ’ τα μέσα της ξηράς.

Τίποτε δε δίστασε να εκμεταλλευτεί τριγύρω του όσο επικίνδυνο και να ‘ταν. Σαν μερικά ζώα και πτηνά που τρώνε δηλητηριώδη φίδια και σκορπιούς χωρίς να κινδύνευε καθόλου η ζωή τους.

Ακούγοντας ο αρχαίος σοφός Χείλων, κάποιον Αθηναίο να λέει πως αποφεύγει τους εχθρούς του διότι τους βρίσκει ανώφελους και επικίνδυνους, του απάντησε ήρεμα: «Εάν συμπεριφέρεσαι πάντα έτσι, λέει, δε θα μπορέσεις ποτέ να αποκτήσεις πραγματικό φίλο και κοινωνική προκοπή στη ζωή σου».

Αυτός που μπορεί να αποσπάσει περισσότερα οφέλη από τους εχθρούς του ειρηνικά, είναι ταυτόχρονα και ο καταλληλότερος ηγέτης να κυβερνήσει την ανθρωπότητα. Ωφελείται κανείς περισσότερο από έναν ειλικρινή εχθρό παρά από ένα κόλακα φίλο. Ο εχθρός συνήθως ψάχνει να βρει ελαττώματα στον αντίπαλο για να δικαιολογήσει την οργή του, ενώ ο φίλος τα αγνοεί όλα από ευγένεια. Και επειδή δεν υπάρχει χρησιμότερη βοήθεια από την εξωγενή υπόδειξη για το «γνώθι σ’ αυτόν», δεν μας ενοχλεί εάν βοηθιόμαστε ακόμα κι απ’ τον εχθρό μας για να φτάσουμε στην αυτογνωσία.

Η φωτιά απανθρακώνει και σκοτώνει πολλές φορές, αλλά φωτίζει, θερμαίνει και βοηθάει τη μαγειρική και τις τέχνες όταν ξέρουμε να την χειριζόμαστε σωστά. Έτσι και ο εχθρός μας, παρά την τραχιά και ζωώδη συμπεριφορά του, πρέπει να κοιτάζουμε βαθύτερα μήπως υπάρχει τρόπος να αντιστρέψουμε την οργή του και να ωφεληθούμε τελικά αντί να αλληλοκαταστρεφόμαστε με τη κτηνώδη μας αντίποινα.

Το θυμάρι είναι άζουμο και στυφό χορτάρι, αλλά η μέλισσα με δεξιοτεχνία αποστάζει το καλύτερο μέλι και τα πρόβατα παράγουν το νοστιμότερο γάλα όταν το βοσκάνε. Το να αποφεύγει κανείς τα δύσκολα στη ζωή του, χάνει και την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί τον κριμένο θησαυρό που κρύβεται κάποτε ανάμεσα. Σαν τα ακαθάριστα διαμάντια στην ύπαιθρο που τα ποδοπατούμε και τα κλωτσάμε καμιά φορά χωρίς να αναγνωρίσουμε την απόκρυφη αξία τους. Οι τροπικοί καρποί κόκκο-νατ (coconut) και μακαντάμια (macadamia), είναι περιτυλιγμένα σχεδόν με άθραυστο φλοιό, αλλά όταν τα σπάσουμε η νοστιμάδα τους μας αποζημιώνει γαστρονομικά.

Σεβασμός στα λόγια του συνομιλητή μας, είναι δείγμα ανωτερότητας που κερδίζομαι και την εκτίμησή του τελικά. Ορισμένοι αρέσκονται να θορυβούν όταν συζητούν σαν τις νερόφουσκες του καταρράκτη, που σπάζοντας φανερώνουν ότι περιείχαν αέρα μοναχά.

Ο Σωκράτης έλεγε πως δεν γνώριζε τίποτε, αλλά απλώς ρωτούσε για να μάθει. Πολλές φορές μετανιώνουμε γιατί μιλήσαμε πρόωρα, αλλά ποτέ όμως όταν δεν μιλήσαμε καθόλου. Παρατηρώντας ο Σωκράτης κάποτε ένα νεαρό να παραμένει σιωπηλός όλο το βράδυ σ’ ένα αθηναϊκό συμπόσιο, τον πλησίασε στο τέλος της γιορτής και τον ψιθύρισε στ’ αυτί του: «Νεαρέ, εάν τυχόν είσαι ανόητος έπραξες σοφά απόψε και παρέμενες σιωπηλός, εάν όμως είσαι γνωστικός, τότε έπραξες ανόητα που παρέμεινες μουγκός».

«Όταν βρεθώ σε ακατάλληλο ψυχονοητικό περιβάλλον, αναφέρει ο Emerson, σιωπώ και εγώ παρόμοια σαν τον άλαλο τάφο. Σποραδικά ρίχνω καμιά κουβέντα εδώ και εκεί για να ζεστάνω την ψυχρή ατμόσφαιρα τριγύρω μου. Δεν παύω όμως να εξαίρω κάθε ειλικρινή σκέψη του συνομιλητή μου στην κατάλληλη στιγμή, όταν τη βρίσκω γόνιμη και καρποφόρα».

Η χειρότερη συμπεριφορά είναι όταν φλυαρεί κανείς ανόητα και προσπαθεί να υποβιβάσει την γνώμη και την αξιοπρέπεια του συνομιλητή του. «Τι κερδίζω, έλεγε Ο Διογένης, να αντιγνωμώ αλόγιστα με τον φουρτουνιασμένο συνάνθρωπό μου, αφού ξέρω ότι στην οργή του, μήτε ξέρει τι λέει, μήτε τι πράττει».

Ενοχλημένοι κάποτε ορισμένοι Κεφαλλονίτες με την γυμνή αλήθεια του Ανδρέα Λασκαράτου που δημοσίευε στην τοπική του εφημερίδα «Λύχνος» κατά διαστήματα, τού ‘στειλαν ένα δέμα από κέρατα και κόπρανα για εκδίκηση τη λαμπρή μέρα του Πάσχα. Άθυμα και ήρεμα ο Λασκαράτος τους έστειλε πίσω μια ωραία ανθοδέσμη από εξωτικά τριαντάφυλλα για να τους ευχαριστήσει. Κρέμασε συνάμα και μια καρτούλα πάνω στο τριανταφυλλένιο του μπουκέτο γράφοντας: «Ο καθένας στέλνει απ’ ό‘τι έχει».

Η ανεκτικότητα και ο σεβασμός είναι σπάνια χαρίσματα που στολίζουν την προσωπικότητα του ολοκληρωμένου ανθρώπου. Δείχνουν παράλληλα και το σωστό δρόμο στην υπόλοιπη ανθρωπότητα να ακολουθήσει την αξιοζήλευτη αρετή του. Η διαφορά μεταξύ αναπτυγμένου και υποανάπτυκτου ανθρώπου, είναι το κατά πόσο άφησε πίσω ο πρώτος τη πρωτόγονη κτηνώδη φύση του και πόσο πλησίασε το σεβασμό, την εγκράτεια, αγάπη και ανεκτικότητα. Όλα αυτά τα αξιοζήλευτα προσόντα οι αρχαίοι πρόγονοί μας, τα περιτύλιξαν περίτεχνα σε μια γλυκύτατη, τετρασύλλαβη, θηλυκιά λεξούλα, που την ονόμασαν ‘Σωφροσύνη’.

(*) Ο δρ. Δημ. Καράλης είναι φυσιοπαθητικός ιατρός και διευθύνει την Natural Hygiene Clinic, στο Hermanus του Western Cape της Ν. Αφρικής

Απάντηση

Αρέσει σε %d bloggers: