Τύπος Πειραιώς - Ενημέρωση

Τα 13 “ενώ” για την Υγεία ως “απάντηση” σε απορίες

FLASH στις 30/12/2020

Πότε θα αρχίσει η ύφανση του νέου πουλόβερ για να ντύσει τα νέα σώματα…

Αλέξανδρος Αρδαβάνης* |> Σήμερα έμαθα τι σημαίνει βραγιά. Ακούγοντας στην παρέα να μιλούν για τον τρόπο που είναι στημένα τα αμπέλια ή οι ελιές… Ατέλειωτες βραγιές. Οι πολλοί, παρατεταγμένοι σε παραγωγικές βραγιές. Οι ελάχιστοι, αντάρτες καρφωμένοι πάνω στις βραγιές όπως οι εξεγερμένοι του Σπάρτακου στους Ρωμαϊκούς σταυρούς.

Είναι κάποιες μέρες που μου έχει κολλήσει ένας υπέροχος επτανησιακός δεκαπεντασύλλαβος -ο διαχρονικός τρόπος αυτού του μικρού λαού να λέει τις χαρές και τους καημούς του.

Σ’ ένα παπόρο μέσα όλοι μέσα όλοι μέσα
Σ’ ένα παπόρο μέσα μάς εμπαρκάρανε
Στην Κέρκυρα μας πάνε να μας κρεμάσουνε
Μα εμείς θα τραγουδάμε ώσπου να φτάσουμε
Ζάκυνθος Κεφαλονιά δε θα σας ξαναδώ…

Το βράδυ μια νεαρή γυναίκα μιλάει. Τι λέει; Αναμασάει όσα αναμασούν τα χαλκεία της συλλογικής συνείδησης. Ο συνομιλητής της επισημαίνει:

Είμαστε πολίτες ενός κράτους περιορισμένης κυριαρχίας, άρα ή σκύβουμε αδιαμαρτύρητα ή προσπαθούμε να διευρύνουμε τα στενά μας όρια, με κίνδυνο να επιστρέψουν όπως η τεντωμένη σφεντόνα σε στενότερη επικράτεια“. Η νεαρή σωπαίνει μουδιασμένη.

Έγραφα πριν από λίγες μέρες. Το ξήλωμα του πουλόβερ έχει αρχίσει. Η ρυπαρή σάρκα που έκρυβε βγαίνει στο ανελέητο φως. Ακούω τις οιμωγές των ακάρεων που τρέμουν τον ήλιο αφού αναπαράγονται μόνο στην ευεργετική σκιά.

Το παιδί της πόλης, που έμαθε σήμερα για τις βραγιές, είχε ξεχαστεί παρατηρώντας μαγεμένο το μάζεμα της ελιάς στα περίχωρα της Πάτρας. Γυρίζοντας, επέστρεψε στην πραγματικότητα όταν άνοιξε το ραδιόφωνο στο αυτοκίνητο. Ειδήσεις: ακρίδες, κατσαρίδες, έντομα θηριώδη, κουρούνες, πουλιά αρπακτικά κρώζουν· ξέρουν αυτά γιατί. Εμείς οι υπόλοιποι, οι ανεξέλικτοι ντόπιοι απόγονοι του homo sapiens δεν έχουμε ακόμα καταλάβει γιατί. Ξέρει όμως για λογαριασμό μας η “Θεία Πρόνοια”. “Πριν από μας για μας”. Εμείς θα το μάθουμε πολύ αργότερα. Έτσι πάντα δε γίνεται;

Κάποιοι πριν λίγο καιρό είχαν συστήσει “υπομονή”. Τους άκουσα με δυσπιστία τότε. Τώρα αδημονώ· πότε θα αρχίσει το πλέξιμο. Να υφανθεί γύρω μας το νέο πουλόβερ. Να ντύσει το νέο μας δέρμα. Τα νέα σώματα που θα εγερθούν να περπατήσουν ξανά.

Κι εμείς που περιμέναμε τόσα χρόνια φθειρόμενοι αλλά υπομένοντας, έξω γδαρμένοι μα μέσα ακέραιοι στην ουτοπία μας, εμείς ελπίζουμε πως, προελαύνοντας οι νέοι δε θα μας αφήσουν στο έλεος των ορνέων…

Με τέτοιες αταξινόμητες σκέψεις περνάω αυτόν το δύσκολο καιρό -υπάρχει καιρός εύκολος άραγε; Έτσι κάνω πάντα για να αντέχω. Να περιμένω μέχρι κάποιος ήλιος να μας ζεστάνει ή κάποια νύχτα με ξαστεριά να παγώσουμε κοιτώντας στο άπειρο το πλοκάμι του Γαλαξία μας. Τα αίσια παρατεταγμένα απέναντι στα απαίσια. Τη νέα χρονιά ως μιαν εξαίσια λάμψη ή ως μιαν πρώτη Άνοιξη επιτέλους μετά από παρατεταμένο χειμώνα.

Όμως είναι πολλά που μου χαλάνε τις ασθματικές περιπλανήσεις.

Πρώτα απ’ όλα εκείνος ο άστεγος. Κάθε πρωί στο ίδιο παγκάκι συσπασμένος μπροστά. Δέκα μέτρα πριν το νοσοκομείο μου, πίσω από το περίπτερο που παίρνω κάθε μέρα την εφημερίδα μου. Ποια εφημερίδα με καλύπτει πια; Αυτή που άλλαξε πορεία ενενήντα μοίρες ή γύρισε εκατόν οδόντα; Αυτή που πάντα ήταν στις μείον ενενήντα ή αυτή που έστριψε τώρα εκεί; Όπως το “τρίγωνο του Einthoven” στο καρδιογράφημα της ζωής είναι τα ανύσματα των ζωών και των στάσεων των ανθρώπων στους ταραγμένους βούρκους των κοινωνιών. Ποια διεύθυνση και ποια φορά με οδηγεί; Δεν ξέρω πια. Ο άστεγος στο παγκάκι είκοσι μέτρα από τη ΓΑΔΑ που “φυλάει” την ευημερία μας. Άστεγοι πολλοί, εναλλασσόμενοι στο ίδιο παγκάκι∙ μοιάζουν να έχουν ανάμεσά τους κάποια ιεραρχία, ακόμα και αλληλεγγύη αν και κάπου κάπου τους έχω δει να συμπλέκονται με λύσσα για επίδικο απροσδιόριστο. Ιεραρχία παντού, η εγγύτητα “ουσιώδες εν ανεπαρκεία”.

Ενώ οι σκυμμένοι στις μακριές αργόσυρτες ουρές περιμένοντας το τάχα θαυματουργό φάρμακο στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ. Το φάρμακο που σε άλλον τόπο δε θα μπορούσαν καν να ονειρευτούν, θα αντιτείνεις. Έστω. Γιατί πρέπει να υποστούν και αυτήν την ταπείνωση της ουράς; Με το φάρμακο κάποιες φορές -τις ελάχιστες έστω- να έχει εξαντληθεί όταν φτάσει ο εξαντλημένος στην αρχή της ουράς;

Ενώ μέσα στον καθημερινό κυκλώνα με πολιορκούν οι ανασφάλιστοι. Απελπισμένοι από τη θανάσιμη ετυμηγορία απαιτούν-επαιτούν: “ένα απλό πιστοποιητικό για να μπω στο νοσοκομείο να πάρω θεραπεία“… Ναι, αυτή την πλήρη -ή σχεδόν- θεραπεία που τώρα μπορούν να ελπίσουν ενώ δυό χρόνια πριν τους έταζαν “κουπόνια επισκέψεων” στα νοσοκομεία.

Ενώ η μεσήλικη γυναίκα που μέσα στη σύγχυσή της θυμάται το ευφυολόγημα του φτωχού πατέρα της “φοράει πράσινα γυαλιά στα ζωντανά για να βλέπουν το άχυρο για τριφύλλι“. Η “πενία τέχνας κατεργάζεται” και με χιούμορ ανασαίνει…

Ενώ η δακρυσμένη γυναίκα φεύγει από την κοντινή επαρχιακή πόλη με το μεγάλο αλλά αφιλόξενο νοσοκομείο και έρχεται στο Ογκολογικό επειδή, λέει, νιώθει σα να μπαίνει στο σπίτι της.

Ενώ κάποιοι γιατροί μετά από τριάντα χρόνια υπηρεσίας μένουν “αναξιολόγητοι” και ανενόχλητοι αβυσσοδομούν στις ράχες του κοσμάκη. Χωρίς κανέναν έλεγχο από κάποιο αρμόδιο όργανο, χωρίς κανόνες -“με ποια κριτήρια θα με κρίνει εμένα ο τάδε ή ο δείνα, ποιος εξασφαλίζει την αμεροληψία τους;” Αλλά ο μεσήλικος γιατρός ακούει φαρμακωμένος την ενημερωμένη νεαρή συνάδελφό του -αληθινή βιβλιοθήκη- να μιλάει για τις τελευταίες Guidelines, για Evidence-based Medicine… Ο μεσήλικος έχει μείνει σε “παλιά κλισέ”… “δεν υπάρχουν αρρώστιες αλλά άρρωστοι” ή “να αγγίζουμε τον άρρωστο και να τον αφήνουμε να μας διηγείται είναι η μισή θεραπεία”. Ακόμα:” there is no evidence that Evidence-based Medicine is superior to the best judgment of an experienced Physician“… και άλλα τέτοια παλιομοδίτικα…

Ενώ παρατηρώ τον παρκινσονικό γιατρό να μην τολμάει να βγει στη σύνταξη -έχω δυο παιδιά ανήλικα, λέει τάχα συγκινημένος. Τον γιατρό που άρχισε τη “σταδιοδρομία” του με τη σκέψη στη σύνταξη -γεννημένος συνταξιούχος… Αλλά παραδίπλα, ένας κακογερασμένος γιατρός βγαίνει από το γραφείο με την πατερίτσα και σέρνεται στους διαδρόμους, παρέχοντας υπηρεσίες εφάμιλλες των μεγάλων ιδιωτικών αμερικάνικων κέντρων∙ έναντι “προσβλητικού” μηνιάτικου.

  • Ενώ η γραφειοκρατία απτόητη ξεσκίζει τις σάρκες της στοιχειώδους λογικής.
  • Ενώ φάρμακα και υλικά των μειοδοτικών διαγωνισμών αστοχούν ολοένα συχνότερα πριν κηρύξουν την εξαφάνισή τους από τα ράφια, “διασώζοντας” άθελά τους κάποιους από τους υποψήφιους λήπτες τους.
  • Ενώ φτηνά, αναντικατάστατα, φάρμακα εξαφανίζονται για να επανέλθουν στα ράφια νοσοκομειακών και ιδιωτικών φαρμακείων με τιμές εκβιαστικά αυξημένες.
  • Ενώ ο εναγώνιος “πελάτης” του ογκολόγου στον μισοσκότεινο διάδρομο φωσφορίζει από αδημονία πίσω από την πόρτα που ανοιγοκλείνει.
  • Ενώ η βαριά άρρωστη από το επαρχιακό νοσοκομείο, ενώπιον όλων, μέσα στον θάλαμο απλώνει στο χέρι του γιατρού κάποια χαρτονομίσματα τυλιγμένα σε χαρτοπετσέτα. “Για ένα καφέ στην υγειά μου”… Ίσως αυτή κάτι ξέρει παραπάνω από τον γιατρό που απομακρύνεται θυμωμένος…
  • Ενώ σωρηδόν οι αφίξεις με το ΕΚΑΒ της οικονομικής ή σωματικής εξάντλησης των ανθρωπίνων υπολειμμάτων μετά την “έκθεσή” τους στον ιδιωτικό τομέα. Φτάνουν, προσκομίζονται, διακομίζονται ή προσάγονται; Ψάχνω από χρόνια τη σωστή λέξη για τον αδύναμο να αυτοδιαχειριστεί άνθρωπο που φτάνει στο νοσοκομείο με ασθενοφόρο. Είναι υποκείμενο ή αντικείμενο; Μετάβαση ή μεταφορά; Ξέρει κάποιος το σωστό νοηματικά ρήμα; Αλλά: κάθε άνθρωπος δικαιούται πρόσβαση στο Δημόσιο Νοσοκομείο, επαναλαμβάνει μονότονα ο αγανακτισμένος μεσήλικος γιατρός καθώς περιθάλπει όλους με κριτήριο προτεραιότητας το “επείγον” και όχι τον προηγούμενο θεράποντα. Καθώς οι θάνατοι σωριάζονται πάνω σε όλους, γιατρούς και νοσηλευτές, και τους πλακώνουν, αδιάκριτα κοινές και χρονιάρες μέρες.
  • Ενώ οι διαθέσιμες για θεραπείες ίασης ή διάσωσης κλίνες καταλαμβάνονται ολοένα περισσότερο από ψυχοσώματα χωρίς μεθαύριο αλλά με ένα βασανιστικό σήμερα έως αύριο που σέρνεται στον αόριστο. Εκείνο τον χρόνο ακριβώς που απαιτείται για να κρατήσει όρθια την προσδοκία της ευνοϊκής έκβασης για αμέτρητους άλλους. Επειδή καμιά δομή χρονίως πασχόντων ή κατ’ οίκον νοσηλείας δε λειτουργεί παρά αποσπασματικά ή κατά τύχη.
  • Ενώ οι ασθενείς με χρόνιο πόνο από καρκίνο ή άλλα σοβαρά νοσήματα αντιμετωπίζονται από την αναίσθητη Πολιτεία σχεδόν όπως πρεζόνια, όταν έχουν ανάγκη να πάρουν οπιοειδή∙ από εκείνα που βρίσκει κανείς στον δρόμο ή στις πλατείες, στις γειτονιές των ναυαγισμένων.
  • Ενώ ο νεαρός, ίσως χρήστης, πουλάει αναπτήρες, στυλό, ημερολόγια και άλλα γιορτινά και η νεαρή γιατρός είναι βέβαιη πως κοροϊδεύει. Καλύτερα να αθωώσεις εκατό ενόχους παρά να καταδικάσεις έστω κι έναν αθώο, αντιτείνει μουρμουρίζοντας ο μεσήλικος γιατρός. Ο θεός να σε αξιώσει να έχεις το περιθώριο να πιάνεσαι κορόιδο χωρίς να σου λείπει αυτό που δίνεις, συνεχίζει -ξέροντας πως δεν ακούγεται πια.
  • Ενώ ο γιατρός δεν τα καταφέρνει να αρνηθεί σε κανέναν -επειδή είναι απελπισμένοι, λέει…Και δεν είναι από υπερβολική αίσθηση καθήκοντος. Συναισθηματική αδυναμία και ανεπάρκεια διαχείρισης κρισίμων καταστάσεων είναι. Απλώς.
  • Ενώ ο γιατρός καταντάει διαιτητής ανάμεσα σε συμπλεκόμενους οργισμένους ανθρώπους, χρήστες ή παραγωγούς υπηρεσιών Υγείας.
  • Ενώ οι συμβιβασμοί πληθαίνουν και ψηλώνουν από μέρα σε μέρα εξευτελίζοντας το μικρό του ηθικό ανάστημα.
  • Ενώ ο γιατρός διχάζεται ανάμεσα στο αναίσθητο Σύστημα-Ελέφαντα και τους απελπισμένους∙ εξωθούμενος ποικιλότροπα απέναντι στους τελευταίους…

Ασθμαίνω.

Περιδιαβαίνοντας το γεμάτο αντιθέσεις τοπίο της Υγείας στην πατρίδα μου, μάλλον ξέχασα να μιλήσω για πολλά. Μπορεί να ξέχασα τα κυριότερα. Όπως το ότι ετούτο το χειμαζόμενο, ασύδοτο και ανοργάνωτο Σύστημα Υγείας, τόσο στον Δημόσιο όσο και στον Ιδιωτικό Τομέα, με αμέτρητες προσωπικές “λύσεις”, αμέτρητες “πατέντες” στα όρια της νομιμότητας, κατορθώνει να συνεχίζει να περιθάλπει έως και ικανοποιητικά τη μεγάλη πλειονότητα των χρηστών του. Πώς συμβαίνει ετούτο το “θάμα”, τόσα χρόνια βιδωμένος σε ένα κουπί της μεγάλης γαλέρας μας δεν το έχω καταλάβει. Πάντως συμβαίνει.

Κάθε φορά που ξεκινάω να μιλήσω για όλα τούτα που συμβαίνουν σ’ αυτή την “όμορφη και παράξενη πατρίδα” νιώθω πως “μπαίνω σ’ ένα βαρκάκι και πιάνω ωκεανό”. Αλλά πώς να κρατήσεις αστρολάβο και πυξίδα μέσα στην καταιγίδα; Πώς να κρατήσεις “πρακτικό εγχείρησης” σε ένα ορεινό χειρουργείο εν καιρώ πολέμου, με τις βόμβες να σκάνε γύρω από τη σκηνή;

Ο ρεαλιστικός σήμερα Στόχος της Αντικαρκινικής Πάλης: να πεθάνεις “με αυτό” και όχι “από αυτό” σκέφτομαι πως αρμόζει και στην πατρίδα μου: να ζήσει ειρηνικά με τις ιστορικά καθορισμένες παθογένειές της και όχι να πεθάνει από αυτές!

Μα εμείς θα τραγουδάμε και ας μη φτάσουμε…

(*Ο λογοτέχνης κ. Αλ. Αρδαβάνης, είναι δρ. ιατρός ογκολόγος – διευθυντής στο νοσοκομείο “Άγιος Σάββας”

Απάντηση

Αρέσει σε %d bloggers: