Το διάβασμα είναι η μόνη ελπίδα αντίδρασης στην πλύση εγκεφάλου – Βελτιώνει την κρίση

Διονύσης Βίτσος* |>Παρότι είχαμε για κάτι δεκαετίες απομακρυνθεί από την «επάρατη και σκοταδιστική Δεξιά» έχουμε πάψει να ασχολούμαστε με βιβλία. Για να μη πω ότι από την εποχή του life style και των κυβερνήσεων που το επέβαλαν, εκείνος που διαβάζει έφτασε να θεωρείται κάτι σαν προβληματικός και βλάκας, αν μη τι άλλο όχι «ξύπνιος».

Έτσι, σπουδαία κείμενα έχουν ξεχαστεί και τα βιβλία που τα περιέχουν έχουν χαθεί, με την έννοια πως δεν είναι πια εύκολα προσιτά λόγω ελλείψεως αναγνωστικού ενδιαφέροντος. Κι έτσι ο λαός, για τον οποίο κάποιοι τόσο κόπτονται, έχει καθηλωθεί μπροστά στην τηλεόραση και κάνει μεταπτυχιακό στην (κατευθυνόμενη) αποβλάκωση. Το bachelor αποβλάκωσης, εννοείται, το έχει πάρει από τα σχολεία.

Τα βιβλία και το διάβασμά τους είναι η μόνη ελπίδα αντίδρασης στην πλύση εγκεφάλου που μας γίνεται. Έτσι αποκτιέται γνώση, που οξύνει το μυαλό ώστε να βελτιώνει την κρίση του.

Έχουν πείσει πως η ανάγνωση είναι ταυτόσημο της βαρεμάρας. Κι όμως η ανάγνωση βιβλίων εφευρέθηκε ως διασκέδαση. Διαβάζουμε για να περνάμε καλά κι όχι για να κόβουμε τις φλέβες μας από πλήξη. Για τον καθένα υπάρχει το είδος των βιβλίων που τον ενδιαφέρουν. Αρκεί να τα προσεγγίσει, μετά δεν ξεκολλάει. Ο καλός, όμως, αναγνώστης διαβάζει ό,τι τυπωμένο χαρτί πέφτει στα χέρια του, ακόμη και τα χαρτιά περιτυλίγματος.

Τους εκδότες μάς δίδαξε η κρίση πως το βιβλίο είναι σαν το τσιγάρο: έτσι και το μάθεις δεν μπορείς να το κόψεις. Παρότι τα οικονομικά του κόσμου στένεψαν πολύ, το βιβλίο είχε μόνο μια μικρή σχετικά κάμψη της τάξεως του 30%. Κι αυτό σημαίνει πως το αναγνωστικό κοινό πλέον κάθε φορά που μπαίνει σε βιβλιοπωλείο αγοράζει δύο βιβλία αντί για τρία. Μόνο αυτό όμως. Γιατί το διάβασμα, για όσους το έχουν μάθει, αποτελεί μεγάλη ευχαρίστηση, που δεν μπορούν να στερηθούν.

Όπως επίσης είδαμε και το ότι κατά τη διάρκεια των δύο …εγκλεισμών μας αυξήθηκαν κατά πολύ οι πωλήσεις βιβλίων! Με κλειστά τα βιβλιοπωλεία μάλιστα! Οι πωλήσεις ήταν ηλεκτρονικές, μέσω διαδικτύου. Πράγμα που σημαίνει πως κάποιοι πρώην αναγνώστες, εκεί που το είχαν ξεχάσει, θυμήθηκαν πως το βιβλίο είναι για να διώχνει την πλήξη και την κατάθλιψη και πόσο καλά περνούσαν κάποτε μαζί του.

Ξέρουν πως είναι ο καλύτερος τρόπος επικοινωνίας, με το μυαλό και την ψυχή άλλων ανθρώπων, με την ιστορία, με τις σύγχρονές μας ιδέες και τις ιδέες που έρχονται στον κόσμο μας. Με το βιβλίο μπορεί να οργιάζει η φαντασία σου και να σκηνοθετείς όσα διαβάζεις, όπως εσύ θέλεις και όχι όπως στα επιβάλλει ο κάθε σκηνοθέτης των καναλιών, τις πιο πολλές φορές σχεδόν ατάλαντος κι αγράμματος.

Το βιβλίο όμως γίνεται απόλαυση όταν το προσεγγίζουμε με πνεύμα απόλυτης ελευθερίας, και προσωπικής διάθεσης. Διαλέγω να διαβάσω ό,τι με ενδιαφέρει, αλλά και ό,τι μου προκαλεί περιέργεια, ό,τι νομίζω πως θα δει τα πράγματα από μια διαφορετική σκοπιά από εκείνη την οποία έχω για τη ζωή και τη ζωή μου. Έτσι παραμερίζω τα στερεότυπα, τα κλισέ, με τα οποία όλο και περισσότερο ο κόσμος σήμερα σου απαντά, και τα οποία κατά κανόνα είναι ό,τι έχουν οι άλλοι καταφέρει να φυτέψουν στο μυαλό μας. Και το βασικότερο: Το βιβλίο έχεις την απόλυτη ελευθερία να το απορρίψεις , αφού το ακούσεις όμως, ή να το αφήσεις να σε οδηγήσει σε ένα άλλο βιβλίο για να μάθεις περισσότερα για το θέμα του ή σε ένα βιβλίο που αντιμετωπίζει το θέμα διαφορετικά.

Η γνώση που αντλεί κανείς από την ανάγνωση βιβλίων δεν έχει καμιά αξία αν δεν μπορεί να συντελέσει στο να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας. Να ανακαλύψουμε ποιοι πατούσαν τα ίδια χώματα με εμάς, είχαν τους ίδιους προβληματισμούς με μας, ποιων τα λόγια ήταν δικά τους τα λόγια μας , να δούμε τα λάθη τους και τα σωστά τους, να δούμε τι άφησαν πίσω τους ώστε να ξεκινάμε από εκεί για να πάμε τα πράγματα παραπέρα και να μη νομίζουμε πως εμείς ανακαλύψαμε την πυρίτιδα.

Η μέχρι τώρα βιβλιογραφία διαθέτει άπειρα βιβλία, μια ζωή δεν φτάνει απλώς και μόνο να διαβάσει κανείς τους τίτλους τους, όχι να διαβάσει και το περιεχόμενό τους. Περιέχουν γεγονότα κι απόψεις που πρέπει να αντιμετωπίζουμε χωρίς αποκλεισμούς. Που έχουν κατατεθεί και ούτως ή άλλως αποτελούν μέρος της ανθρώπινης ιστορίας, δηλαδή τα εμπεριέχουμε. Η αξιολόγηση έρχεται μετά την ανάγνωση και δεν είναι μόνιμη, η ανάγνωση ενός επόμενου βιβλίου μπορεί να μας την ανατρέψει.

Η ανάγνωση είναι πράξη βαθύτατα πολιτική και κοινωνικά παρεμβατική, αφού αλλάζει προτιμήσεις κι επιλογές.

Και κάτι ακόμα: Είναι ο καλύτερος τρόπος επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Την στιγμή που διαβάζεις αυτομάτως επικοινωνείς με άπειρο αριθμό άγνωστων ανθρώπων που κάνουν τις ίδιες σκέψεις, νοιώθουν τα ίδια με σένα και προβληματίζονται με ανάλογο τρόπο.

(*) Ο κ. Διον. Βίτσος είναι εκδότης (Εκδόσεις “Περίπλους” Ζωοδόχου Πηγής 91-93, Αθήνα 114 73, τηλ. 210.3307001)